Πολλούς μήνες πριν από τον Ιούλιο του 2019, όταν ξεκινούσαμε να σχεδιάζουμε το πρόγραμμά μας για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας, στις συζητήσεις μας κυριαρχούσε μια διαπίστωση και ένας κεντρικός στόχος. Η διαπίστωση έλεγε ότι η χώρα είχε μεν πολλές και καλές ιδέες, όμως αυτές ήταν αποσπασματικές και ατελείς – γι’ αυτό και είχαμε μείνει πίσω στην ψηφιοποίηση του κράτους, της οικονομίας και της κοινωνίας. Και ο κεντρικός στόχος ήταν ο ψηφιακός μετασχηματισμός να αποτελέσει τον κινητήριο μοχλό για να αλλάξουμε όλο το παραγωγικό μοντέλο της Ελλάδας.
Φυσικά, ο σχεδιασμός μας αυτός δεν θα μπορούσε να είχε προβλέψει την εμφάνιση της πανδημίας, η οποία μετέτρεψε σε αναγκαιότητα τις εκκρεμότητες της χώρας τόσο στον ψηφιακό μετασχηματισμό, όσο και την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου. Ο κορωνοϊός επιτάχυνε την εφαρμογή του σχεδιασμού μας, ιδίως σε ό,τι είχε να κάνει με το gov.gr, το οποίο λειτούργησε πιλοτικά δύο μήνες νωρίτερα από το αρχικό μας πλάνο.
Επιπλέον, όταν διατυπώναμε τον κεντρικό μας στόχο δεν θα μπορούσαμε να προβλέψουμε ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός θα αποτελούσε έναν από τους κεντρικούς πυλώνες για τη στήριξη της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έτσι, ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι πλέον απλά κινητήριος μοχλός, αλλά αναγκαία συνθήκη για την ομαλή προσαρμογή της χώρας στα νέα δεδομένα.
Συνεπώς, έχουμε μπροστά μας μια μεγάλη πρόκληση: να επιλύσουμε άμεσα εκκρεμότητες ετών και να κινηθούμε με ταχύτητα απέναντι στις τρέχουσες εξελίξεις, ώστε όχι απλά να προσβλέπουμε σε σημαντικά έμμεσα οφέλη (όπως οικονομίες κλίμακος ή κερδισμένες εργατοώρες), αλλά και για «ξεκλειδώσουμε» σημαντικά κονδύλια που θα βοηθήσουν στην άμβλυνση των συνεπειών που έφεραν τα απολύτως αναγκαία περιοριστικά μέτρα σε επαγγελματίες και επιχειρήσεις.
Για το λόγο αυτό εντείνουμε τις πρωτοβουλίες μας, ώστε από τη μία η καθημερινότητά μας να συνεχιστεί όσο το δυνατόν πιο ανεμπόδιστη όσο διαρκεί η πανδημία και από την άλλη η χώρα να περάσει στην εποχή της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης. Ας δούμε επιγραμματικά ποιες είναι αυτές οι πρωτοβουλίες.
Θέσπιση του Νόμου για την Ψηφιακή Διακυβέρνηση και τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες: πρόκειται για τον νόμο που ψηφίστηκε πριν από λίγες ημέρες από τη Βουλή με ευρεία συναίνεση και συγκεντρώνει τους βασικούς πυλώνες της ψηφιακής διακυβέρνησης, τους επικαιροποιεί όπου αυτό είναι απαραίτητο και τους ενισχύει με νέους, όπου υπήρχε κενό. Προσωπικός αριθμός, ψηφιακές θυρίδες, σφραγίδες και υπογραφές, ανοιχτά δεδομένα, ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων, είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία που απαρτίζουν τον νόμο. Το κράτος πρέπει να είναι ενιαίο – και άρα πρέπει να έχει και ενοποιημένη νομοθεσία σε ό,τι έχει να κάνει με τις βασικές του λειτουργίες. Με τον ίδιο νόμο ενσωματώνεται στο εθνικό δίκαιο μια πολύ σημαντική ενωσιακή οδηγία που εκσυγχρονίζει όλο το πλαίσιο των τηλεπικοινωνιών. Αν και ιδιαίτερα τεχνικό ως κείμενο, θα έχει ιδιαίτερα μεγάλη πρακτική συμβολή στην τόνωση του ανταγωνισμού και στην προστασία του καταναλωτή σε ένα τόσο κομβικό τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες.
Είσοδος της χώρας στην εποχή του 5G: έχοντας ήδη εκσυγχρονίσει το πλαίσιο αδειοδότησης των κεραιοσυστημάτων, η Ελλάδα προχωρά σε μια τολμηρή δημοπρασία, δημοπρατώντας για πρώτη φορά ταυτόχρονα τέσσερα τμήματα του ραδιοτηλεοπτικού φάσματος. Δίνεται έτσι η δυνατότητα στους παρόχους να σχεδιάσουν ολιστικά τη στρατηγική τους, κάτι που σημαίνει ταχύτερη και αποτελεσματικότερη ανάπτυξη των δικτύων.
Δημιουργία συνθηκών για την ανάπτυξη ενός «οικοσυστήματος καινοτομίας» για το 5G: σε λίγους μήνες, μέσα στο 2021, μεγάλο κομμάτι της χώρας εκτιμάται ότι θα έχει κάλυψη 5G. Οι δυνατότητες που θα δώσουν τα δίκτυα πέμπτης γενιάς πρωτίστως στην παραγωγή και σε κλάδους όπως η τηλεϊατρική και η ρομποτική θα είναι πρωτοφανείς για τα σημερινά δεδομένα. Και πρέπει αυτές τις δυνατότητες να τις εκμεταλλευτούμε στο έπακρο.
Γι’ αυτό κινούμαστε σε δύο άξονες: πρώτον, ιδρύουμε το «Ταμείο Φαιστός», ένα εξειδικευμένο ταμείο που θα χρηματοδοτεί (από το 25% των εσόδων της δημοπρασίας των συχνοτήτων) επιχειρήσεις που θα επενδύουν σε ιδέες που έχουν σχέση με το 5G∙ και δεύτερον, κρατάμε εκτός δημοπρασίας ένα κομμάτι του φάσματος και το παρέχουμε δωρεάν σε Πανεπιστήμια, σε ερευνητικά κέντρα και σε startup εταιρείες, με σκοπό την ανάπτυξη νέων εφαρμογών γύρω από το 5G.
Μεγάλα έργα πληροφορικής και ψηφιακής διακυβέρνησης: ολοκληρώνουμε τις τελευταίες εκκρεμότητες για την υλοποίηση απαραίτητων έργων που έχουν μείνει πίσω εδώ και χρόνια, όπως το Σύστημα ενδοεπιχειρησιακού σχεδιασμού (ERP) και το Σύστημα διαχείρισης σχέσεων με τους πολίτες (CRM). Παράλληλα, σχεδιάσαμε με σύγχρονες προδιαγραφές και υλοποιούμε τον διαγωνισμό για τις νέες ταυτότητες, καθώς και το Σύστημα διαχείρισης ανθρωπίνου δυναμικού του Δημοσίου (HRMS).
Η πανδημία βρήκε την Ελλάδα να μην είναι πρωτοπόρος σε ζητήματα ψηφιακής ατζέντας. Κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων, η χώρα κατάφερε να προσελκύσει τη διεθνή επιδοκιμασία για σειρά ενεργειών – ο ΟΟΣΑ χαρακτήρισε το 13033 «βέλτιστη πρακτική», ενώ διανοούμενοι όπως ο Χαράρι έφεραν την Ελλάδα ως παράδειγμα καλής αντιμετώπισης της πανδημίας.
Αυτονόητα όλοι ελπίζουμε ότι η περιπέτεια της πανδημίας θα λήξει σύντομα. Όποτε, όμως, και αν λήξει, η χώρα εξέρχεται πιο έτοιμη ψηφιακά από όσο ήμασταν πριν. Σίγουρα είμαστε ακόμα στα πρώτα βήματα του σχεδίου μας, τα οποία ήταν και τα πιο δύσκολα. Έχουμε, όμως, πλέον βάλει γερά θεμέλια ώστε η Ελλάδα σύντομα να καλύψει το χαμένο έδαφος – και, γιατί όχι, σε κάποια πράγματα να ηγηθεί.