Ο Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Γιώργος Γεωργαντάς έδωσε στις 20/11/2020 συνέντευξη στην εφημερίδα «Ύπαιθρος Χώρα» και τους δημοσιογράφους Νίκο Λάππα και Αντώνη Ανδρονικάκη.
Στο πρόσφατο πανελλήνιο συνέδριο για την ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας, γνωστοποιήσατε ότι µέχρι το τέλος Δεκεµβρίου θα υπάρξουν εξελίξεις στο θέµα της ψηφιακής µετάβασης του πρωτογενούς τοµέα. Ποιες είναι αυτές;
Η εντολή που έχουµε πάρει από τον πρωθυπουργό για να συµβάλουµε στον ψηφιακό µετασχηµατισµό της χώρας έχει ως προϋπόθεση τη δηµιουργία και τη δηµοσίευση της λεγόµενης «Ψηφιακής Βίβλου».
Πρόκειται για ένα έργο, το οποίο αυτήν τη στιγµή συντάσσεται στο υπουργείο µας και θα περιέχει τη στρατηγική, τις κατευθύνσεις και τη στόχευση, την οποία θέτουµε ως κυβέρνηση, αλλά και ανά υπουργείο. Ταυτόχρονα, θα περιέχει και τα έργα εκείνα που είναι αναγκαίο να υλοποιηθούν για να υποστηρίξουν αυτήν τη στρατηγική και αυτό τον προγραµµατισµό. Αυτό γίνεται για πρώτη φορά. Για πρώτη φορά δηλαδή, δεν έχουµε απλά µία αόριστη θεωρητική προσέγγιση των ζητηµάτων, αλλά έχουµε και συγκεκριµένα έργα, ανά τοµέα, τα οποία, είτε από το υπουργείο µας, που έχει τον στρατηγικό ρόλο, είτε από τα αρµόδια και συναρµόδια υπουργεία θα περιγράφονται και θα πρέπει βραχυπρόθεσµα ή µεσοπρόθεσµα να πραγµατοποιηθούν. Στη διάθεσή µας θα έχουµε και τη χρηµατοδότηση από το Ταµείο Ανάκαµψης, ώστε να ολοκληρώσουµε το όραµά µας για τον ψηφιακό µετασχηµατισµό. Η «Ψηφιακή Βίβλος» θα δηµοσιευθεί από το υπουργείο µας έως τα τέλη του έτους, δηλαδή σε ενάµιση µήνα το αργότερο από σήµερα. Επίσης, οφείλω να σηµειώσω ότι, ως γνωστόν, από τα χρήµατα του Ταµείου Ανάκαµψης –από αυτά που αποτελούν επιδότηση– έχει ανακοινωθεί ότι περίπου το 20% θα αξιοποιηθεί στα έργα του ψηφιακού µετασχηµατισµού. Είναι πολλά χρήµατα, είναι µία µοναδική ευκαιρία για τη χώρα.
Μπορούµε να δώσουµε µια πρώτη εικόνα για τα επιµέρους έργα στον αγροτικό τοµέα;
Τα περισσότερα εξ αυτών των έργων είναι σε συνεργασία του υπουργείου µας µε το ΥΠΑΑΤ, που διαθέτει την τεχνογνωσία επί των ειδικών ζητηµάτων που θα πρέπει να αντιµετωπίσουµε. Εµείς θα δώσουµε την τεχνογνωσία για το ψηφιακό «περίγραµµα» και τις ψηφιακές υποδοµές που πρέπει να χρησιµοποιηθούν. Αυτά τα έργα χωρίζονται σε δύο ενότητες:
Η µία ενότητα έχει να κάνει µε το διοικητικό σκέλος, µε την υφιστάµενη δηλαδή γραφειοκρατία, όπως είναι δοµηµένη και τη γνωρίζουµε σε σχέση µε τη λειτουργία του ίδιου του ΥΠΑΑΤ, αλλά και των εποπτευόµενων Οργανισµών του, που διαδραµατίζουν καθοριστικό ρόλο στην καθηµερινότητα του παραγωγού, του µεταποιητή, ή του εµπόρου. Οπότε, ένα σκέλος θα είναι ο ανασχεδιασµός αυτών των διοικητικών διαδικασιών.
Δηλαδή, ας πούµε του ΟΠΕΚΕΠΕ και του ΕΛΓΑ;
Ακριβώς, του ΟΠΕΚΕΠΕ, του ΕΛΓΑ και του ΕΛΓΟ-«Δήµητρα». Θα γίνει ψηφιοποίηση των διαδικασιών. Ως προς την πρώτη ενότητα που συζητάµε, υπάρχουν δύο γενικά αντικείµενα έργων, που µπορεί να περιλαµβάνουν υποέργα. Το ένα από αυτά, για το οποίο µπορώ να σας µιλήσω, είναι ο ανασχεδιασµός των διαδικασιών του ΥΠΑΑΤ.
Στόχος του, δηλαδή, είναι ο ανασχεδιασµός των διαδικασιών και η συνακόλουθη σύνταξη των προσχεδίων των κανονιστικών πράξεων µέσω των οποίων θα θεσπιστούν οι απλουστευµένες διαδικασίες. Τέτοιες διαδικασίες µπορεί να είναι, για παράδειγµα, η έγκριση και η παρακολούθηση υλοποίησης προγραµµάτων προώθησης αγροτικών προϊόντων, ο έλεγχος και η αξιολόγηση επιχειρησιακών προγραµµάτων, που υποβάλλονται από οµάδες παραγωγών οπωροκηπευτικών, η χορήγηση έγκρισης πολλαπλασιαστικού υλικού από τρίτες χώρες κ.λπ. Για τα έργα αυτά θα γίνει ανασχεδιασµός και, στη συνέχεια, θα ακολουθήσει η µοντελοποίηση των διαδικασιών αυτών και βεβαίως και η ψηφιοποίησή τους, µε στόχο οι πολίτες να µπορούν να εκτελέσουν αυτές τις διαδικασίες από απόσταση.
Εκεί είναι και το ΟΣΔΕ;
Όχι, το ΟΣΔΕ δεν είναι εκεί, είναι όµως ο ΕΛΓΟ-«Δήµητρα», ο ΕΛΓΑ και ο ΟΠΕΚΕΠΕ. Η δεύτερη ενότητα είναι οι ίδιες οι υπηρεσίες που µπορούν να προσφερθούν για την ανάπτυξη της πρωτογενούς παραγωγής των τροφίµων. Επειδή δεν έχει δηµοσιευθεί η «Ψηφιακή Βίβλος», θα µου επιτρέψετε να κάνω κάποιες αναφορές επιγραµµατικά. Μία από τις δράσεις, επί παραδείγµατι, είναι η δηµιουργία µιας εθνικής, δηµόσιας υποδοµής συλλογής δεδοµένων για τον πρωτογενή τοµέα, χρησιµοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες, µε τις οποίες θα καλυφθούν εκατοµµύρια στρέµµατα και στις 13 περιφέρειες της Ελλάδας.
Θα καλύπτεται, δηλαδή, σχεδόν όλη η παραγωγική έκταση της χώρας;
Ναι. Η ευφυής γεωργία βοηθά στη µείωση του κόστους καλλιέργειας, στη µείωση κόστους άρδευσης, καθώς και στη µη άσκοπη χρήση φυτοφαρµάκων. Στόχος του έργου είναι να εφαρµόσει τη ροµποτική, την υπολογιστική όραση και τη γεωργία ακριβείας.
Η εφαρµογή των αρχών της Τεχνητής Νοηµοσύνης στη Γεωργία θα οδηγήσει σε µία σειρά καινοτοµιών χάρη στην παράλληλη λειτουργία και συνεργασία πολλαπλών τεχνολογιών. Το έργο θα στοχεύει στην επίτευξη τέτοιων πλεονεκτηµάτων και στη σύγκρισή τους µε την τρέχουσα κατάσταση θα υπάρχει στο πλαίσιο σεναρίου παρακολούθησης ασθενειών φυτών, καθώς και στην καλύτερη χαρτογράφηση και ανάλυση περιοχών του αγρού, που έχουν ανάγκη από καλύτερο πότισµα, αξιοποιώντας την παρακολούθηση της υγρασίας του εδάφους.
Εκεί, θα υπάρχει, για παράδειγµα, η δυνατότητα λήψης από τους παραγωγούς φωτογραφιών ενός φυτού µέσω κινητού τηλεφώνου για τη διαπίστωση ασθενειών. Δηλαδή, θα υπάρχει, για παράδειγµα, εφαρµογή που οι χρήστες – αγρότες θα µπορούν να φωτογραφίζουν τις καλλιέργειές τους. Στη συνέχεια, εξειδικευµένοι γεωπόνοι θα βλέπουν φωτογραφίες και θα προτείνουν τα κατάλληλα φυτοπροστατευτικά και θεραπείες προς χρήση.
Για όλα αυτά θα υπάρχουν «σταθµοί»;
Ναι, θα υπάρχουν σταθµοί, δηλαδή τεχνολογικές υποδοµές σε όλη τη χώρα.
Αυτά θα ενταχθούν στους πόρους του Ταµείου Ανάκαµψης;
Έχουµε τη δυνατότητα να τα εντάξουµε εκεί. Τα χρήµατα του Ταµείου Ανάκαµψης είναι µία µεγάλη δεξαµενή, την οποία µπορούµε να χρησιµοποιήσουµε. Εµείς κάνουµε την πρόταση, δίνουµε τη δυνατότητα και την τεχνολογική υποδοµή, ώστε να υλοποιηθεί το έργο.
Να εξηγήσουµε εδώ κάποια πράγµατα. Υπάρχει ο «χάρτης» του ψηφιακού µετασχηµατισµού µε τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις µας. Αυτές, βεβαίως, δεν έγιναν αυθαίρετα. Υπήρξε µια προεργασία και µια συνεργασία σε ένα πρωτογενές στάδιο µε τα αρµόδια υπουργεία. Δηλαδή, λάβαµε προτάσεις από διάφορα υπουργεία, τις οποίες στη συνέχεια επεξεργαστήκαµε και τις συµπεριλάβαµε στην «Ψηφιακή Βίβλο». Βεβαίως, οι αποφάσεις θα λαµβάνονται στη συνέχεια σε ανώτατο επίπεδο, τουλάχιστον σε κάποια έργα, τα µεγάλα και µε πρωταρχικό πάντα ρόλο αυτόν του αρµόδιου υπουργείου, δηλαδή του Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων.
Από ό,τι γνωρίζουµε, το ΥΠΑΑΤ κάνει µία πρόταση για αγροτικά –µε τη στενή έννοια του όρου– έργα, όπως αρδευτικά, σχέδια βελτίωσης, µεταποίηση. Δράσεις, όπως αυτές που αναφέρετε, είναι παράλληλες και επιπλέον των όσων ζητάει το ΥΠΑΑΤ από το Ταµείο Ανάκαµψης;
Ακριβώς.
Πότε θα αρχίσει να τα βλέπει αυτά ο αγρότης;
Αυτό θα εξαρτηθεί από το πώς θα τρέξει συνολικά η απορρόφηση του Ταµείου Ανάκαµψης. Από την πλευρά µας, έχουµε µία ετοιµότητα πάνω σε αυτό, αλλά καταλαβαίνετε ότι είναι λίγο πρόωρο να σας δώσω ένα χρονοδιάγραµµα. Προσπαθούµε να ωριµάσουµε όσο το δυνατόν περισσότερα από αυτά τα έργα, τουλάχιστον σε ένα επίπεδο προµελέτης, έτσι ώστε όταν αρχίσει να λειτουργεί το Ταµείο Ανάκαµψης µε τα διάφορα προγράµµατα και τις διάφορες προσκλήσεις του, να µπορούµε να εντάξουµε όσο το δυνατόν περισσότερα.
Προηγουµένως, στη δεύτερη ενότητα, αναφερθήκατε στο έργο της ευφυούς γεωργίας. Αυτό αποτελεί το έργο-«ορόσηµο» της ενότητας αυτής;
Θεωρώ πως ναι. Ένα τέτοιο, πολύ σηµαντικό έργο περιορίζει το κόστος και αυξάνει το όφελος, συµβάλλει στην καταπολέµηση των ασθενειών, µας λέει πού πρέπει να ρίξουµε λίπασµα, πώς να αρδεύσουµε, είναι πολλά τα οφέλη.
Έχει πολλές επιµέρους δράσεις, είναι πολύ µεγάλο. Και να σας πω και κάτι. Δεν έχει να κάνει µε το ότι η Ελλάδα δεν έχει µεγάλες σε έκταση καλλιέργειες. Διότι, λέγεται από κάποιους ότι η ευφυής γεωργία είναι πολύ καλή για µεγάλες καλλιέργειες. Αυτό είναι µεγάλο λάθος. Και στις µικρές εκτάσεις µπορεί να σε κατευθύνει και, µάλιστα, να βοηθήσει στην επιλογή της κατάλληλης καλλιέργειας για το κατάλληλο έδαφος.
Υπάρχει προϋπολογισµός γι’ αυτό;
Όχι, όχι, είναι πρόωρο. Θα µπορούµε να έχουµε µία καλή ενηµέρωση για τα ΜΜΕ και τον αγροτικό κόσµο στην επίσηµη παρουσίαση της «Ψηφιακής Βίβλου» εντός του έτους. Μέχρι τα Χριστούγεννα δηλαδή, αν όλα πάνε καλά, ή µε µια µικρή απόκλιση.
Μαζί µε την έκδοση της «Ψηφιακής Βίβλου», θα δηµοσιεύεται κάτι αντίστοιχο και από το αρµόδιο υπουργείο;
Όχι, θα είναι µόνο από εµάς και θα αναφέρεται στις δράσεις µε τα συναρµόδια υπουργεία.
Στην «Ψηφιακή Βίβλο» θα υπάρχουν και λεπτοµέρειες για τα επιµέρους έργα, όπως για παράδειγµα ένα ενδεικτικό χρονοδιάγραµµα υλοποίησής τους;
Χρονοδιάγραµµα υλοποίησης δεν θα υπάρχει, θα υπάρχει όµως αναλυτική περιγραφή του ίδιου του έργου και τα επιµέρους στάδιά του.
Προηγουµένως αναφέρατε ότι οι υποδοµές ευφυούς γεωργίας µπορούν να υποδείξουν και πώς να αξιοποιηθεί η εκάστοτε γεωργική γη. Αυτό άπτεται των γεωργικών συµβούλων. Υπάρχει πρόβλεψη για παροχή συµβουλών;
Πολύ σωστά το θέσατε, να σας πω το εξής. Συνολικά, σε όλες τις δράσεις του ψηφιακού µετασχηµατισµού, παράλληλα και αναγκαία υπάρχει και υποστηρικτική διαδικασία επιµόρφωσης. Αλλιώς, δεν γίνεται να επιτύχουµε το µέγιστο αποτέλεσµα σε µία –επί της ουσίας– νέα παραγωγική διαδικασία.
Να πούµε κάτι και για τους αγρότες του Κιλκίς; Τι να περιµένουν από την ψηφιακή µετάβαση;
Ευχαριστώ για την ερώτηση. Το Κιλκίς, ειδικά στην περιοχή της Παιονίας, έχει δυναµικές καλλιέργειες, έχει τα σύκα, τα ρόδια, έχει πολύ ποιοτικά κρασιά ΠΟΠ και άλλες παραγωγές, οι οποίες θα µπορούν µε την ανάπτυξη αυτών των νέων τεχνολογιών να γίνουν ακόµα πιο ανταγωνιστικές. Ταυτόχρονα και ο Δήµος του Κιλκίς, όπου υπάρχουν κυρίως σιταροχώραφα, θα µπορεί να εξετάσει το ενδεχόµενο να δούµε ίσως καλλιέργειες στις οποίες δεν υπάρχει µεγάλη ανάγκη νερού, όµως υπάρχει µεγάλη προστιθέµενη αξία για τον αγρότη. Πρόκειται για τεχνολογίες που θα αφήσουν το αποτύπωµά τους, σε µία ολόκληρη γενιά αγροτών. Θεωρώ ότι πλέον υπάρχει µια µεγάλη ωριµότητα στον αγροτικό κόσµο και µια προσµονή. Έχει αλλάξει το κλίµα εδώ και λίγα χρόνια και θα αλλάξει ακόµα περισσότερο. Οι περισσότεροι αγρότες έχουν καταλάβει την αναγκαιότητα να συµβαδίσουν µε την τεχνολογία.
Η τεχνολογία θα βοηθήσει να εφαρµόσουµε καλές πρακτικές που συναντάµε όχι µόνο σε χώρες του πλούσιου Βορρά, όπως γνωρίζαµε, αλλά και σε χώρες όπως το Ισραήλ και χώρες της Μεσογείου. Η κατάλληλη εκπαίδευση, η κατάλληλη στόχευση και τα κατάλληλα εργαλεία που υποχρεούται να δώσει η πολιτεία θα βοηθήσουν τον αγρότη να αυξήσει τις αποδόσεις του και το εισόδηµά του και τη χώρα να αυξήσει συνολικά την παραγωγή της.