Το κόστος της περιττής γραφειοκρατίας απασχολούσε τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη από την πρώτη στιγμή που σχεδίαζε τον μετασχηματισμό του κράτους και το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης με τη μορφή που συστάθηκε το 2019. Το κόστος αυτό, πρόβλημα δεκαετιών στο Ελληνικό Δημόσιο, αντανακλά τόσο στον ιδιώτη όσο και στις επιχειρήσεις, φτάνοντας κάποιες φορές σε δυσβάσταχτα επίπεδα.
Ο σχεδιασμός για τον ψηφιακό μετασχηματισμό περιλάμβανε μια σειρά από ενέργειες απλουστεύσεων διαδικασιών και ψηφιοποιήσεων, με στόχο τη βελτίωση της ζωής των πολιτών. Η πανδημία επιτάχυνε τις δράσεις μας, καθιστώντας τις ψηφιακές υπηρεσίες του Δημοσίου προσιτές στους πολίτες, οι οποίοι τις αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή. Τα δεδομένα μιλούν από μόνα τους. Το 2018, οι ψηφιακές συναλλαγές ήταν 8.800.000, για να φτάσουν το 2020 τα 150.000.000, ενώ φέτος αναμένεται ο αριθμός αυτός να υπερβεί τα 300.000.000. Πρόκειται για μια εκθετική αύξηση, η οποία από τη μια μας ικανοποιεί και από την άλλη μας γεμίζει ευθύνη και μας υπενθυμίζει ότι ο πολίτης ανταποκρίνεται με υπευθυνότητα όταν νιώσει ότι το κράτος τον σέβεται.
Δυο αρχές αποτέλεσαν τη βάση του σχεδιασμού των ψηφιακών υπηρεσιών. Η πρώτη αρχή είναι ότι ο σχεδιασμός θα γίνει από την σκοπιά του πολίτη, δηλαδή μετρώντας και υπολογίζοντας τη δική του εμπειρία και τη δική του εξυπηρέτηση. Αντίθετα με ό,τι συνέβαινε παραδοσιακά –όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς- βάλαμε στο επίκεντρο τον πολίτη και όχι το κράτος. Η δεύτερη αρχή είναι ότι οι υπηρεσίες μας σχεδιάζονται με τη μεθοδολογία που στην πληροφορική ονομάζεται agile και σημαίνει ότι χτίζεις το σύστημα κλιμακωτά και διαρκώς το βελτιώνεις. Και εδώ η φιλοσοφία μας έρχεται σε αντίθεση με την παραδοσιακή αντίληψη που έλεγε ότι τελειώνεις ένα μεγάλο, ίσως και φαραωνικό, προϊόν σε ένα πρόγραμμα ή σε μια πλατφόρμα και κατόπιν το παραδίδεις στους πολίτες.
Για το σχεδιασμό μας αντλήσαμε έμπνευση από επιτυχημένες μεθόδους του ιδιωτικού τομέα, από την αλληλεπίδραση εταιρειών στην εξυπηρέτηση πελατών τους καθώς και από καλές πρακτικές που άξιζε να μιμηθούμε. Για εμάς, αυτό είναι το νέο πρόσωπο του κράτους. Σύγχρονο, αξιόπιστο, ευέλικτο, με ανοιχτούς ορίζοντες και με σεβασμό στον πολίτη, στο χρόνο του και την ποιότητα ζωής του.
Το gov.gr είναι η εμβληματική πλατφόρμα του ψηφιακού μετασχηματισμού στο Ελληνικό Δημόσιο. Ξεκίνησε με τη συγκέντρωση 501 ψηφιακών υπηρεσιών οι οποίες βρίσκονταν διάσπαρτες. Εκεί, οι υπηρεσίες ομαδοποιήθηκαν, πήραν ενιαία μορφή και παρουσιάστηκαν στους πολίτες ως ενιαίο πρόσωπο του κράτους. Ουσιαστικά, με το gov.gr το κράτος επανασυστήνεται στους πολίτες, ως μια πλατφόρμα φιλική στο χρήστη, γρήγορη στη χρήση, απλή στη λειτουργία της.
Η φιλοσοφία της διευκόλυνσης στον πολίτη και την επιχείρηση ξεδιπλώνεται με την υλοποίηση υπηρεσιών και εφαρμογών όπως η άυλη συνταγογράφηση, η ψηφιακή εξουσιοδότηση και υπεύθυνη δήλωση, η διαδικασία δήλωσης γέννησης σε ένα και μόνο βήμα στο μαιευτήριο. Άμεσα, αναμένεται η υλοποίηση πολλών ακόμη υπηρεσιών στην ίδια φιλοσοφία, όπως η ψηφιακή ίδρυση ατομικής επιχείρησης, οι ψηφιακές μεταβιβάσεις ακινήτων, η ψηφιακή ανανέωση διαβατηρίου.
Όλο αυτό είναι μόνο η αρχή. Στην Ελλάδα έχει ήδη γίνει ένα ψηφιακό άλμα και το βλέπουμε στην εκθετική αλλαγή ως προς τη χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών. Ωστόσο, είμαστε ακόμη στην αρχή της εκθετικής καμπύλης. Έχουμε σημειώσει επιτυχίες σε διεθνές επίπεδο, όπως στο σύστημα εμβολιασμού, το οποίο αποτελεί σημείο αναφοράς για πολλές χώρες. Ακόμη, ήμασταν από τις πρώτες χώρες που ολοκλήρωσαν τη δημοπρασία για το 5G σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με έναν εξαιρετικά καινοτόμο τρόπο που συνιστά καλή πρακτική. Μέρος των εσόδων της δημοπρασίας κατευθύνθηκε για τη σύσταση του Ταμείου «Φαιστός», προκειμένου, μέσω μόχλευσης πόρων του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα να δημιουργηθεί ένα οικοσύστημα για το 5G. Πρόκειται για μια τεχνολογία που θα αλλάξει τη ζωή μας με τις εφαρμογές της και η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστήσει σε αυτόν τον τομέα. Έρευνα που διενεργήθηκε για λογαριασμό του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης δείχνει ότι το 5G μπορεί να συνεισφέρει έως 12 δισεκατομμύρια ευρώ στο ΑΕΠ και έως 69.000 θέσεις εργασίας. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης μπορούν να χρηματοδοτήσουν το σύνολο της ψηφιακής μας πολιτικής, όπως έχει αποτυπωθεί στη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού. Η πρόοδος στον τομέα του ψηφιακού μετασχηματισμού είναι μετρήσιμη και μας αποδεικνύει ότι η Ελλάδα μπορεί, η Ελλάδα αλλάζει. Η χώρα μας μπορεί να διακριθεί, μπορεί να ηγηθεί σε συγκεκριμένους τομείς. Το 2019, η Ελλάδα δεν μπορούσε να νοηθεί ως ψηφιακός πρωτοπόρος. Ωστόσο, απέδειξε ότι με τις σωστές πολιτικές και επενδύοντας στο ανθρώπινο δυναμικό του ιδιωτικού και του δημοσίου τομέα, μπορεί να κάνει άλματα.