Κύριε Πρόεδρε
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές
Ξεκινώ με την αυτονόητη καταγραφή, καθώς φτάσαμε στον Προϋπολογισμό του 2023, και η αυτονόητη καταγραφή δεν είναι άλλη από το ότι είναι ο πρώτος Προϋπολογισμός έπειτα από 12 χρόνια μνημονίων και ενισχυμένης εποπτείας. Και αυτό το οποίο ακούγεται προφανές, αυτό το οποίο ειπώθηκε από πάρα πολλούς σε αυτή την αίθουσα, πριν από λίγα χρόνια δεν θα ήταν καθόλου προφανές. Θα ήταν η απόλυτη είδηση: ότι έχουμε καταφέρει να υπερβούμε την πολιτική και οικονομική συνθήκη στην οποία βρισκόμασταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια, και να το κάνουμε με έναν τρόπο αναπτυξιακό, κοινωνικά συνεκτικό και ταχύ, συμβατό με την ταυτότητα που θέλουμε να έχουμε ως χώρα.
Και η αλήθεια είναι ότι το οικονομικό επιτελείο εδώ -και εδώ αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στον Υπουργό κύριο Σταϊκούρα και στην ομάδα του-, κατάφερε όλα αυτά τα χρόνια σε καθεστώς πολλών αναδυόμενων προκλήσεων να στηρίξει την κοινωνία σε κάθε δυσκολία, σε κάθε νέα κρίση την οποία είχαμε να αντιμετωπίσουμε και ταυτόχρονα να υπερβούμε όλες εκείνες τις παραμέτρους δυσκολιών που είχαμε.
Και, υπό αυτή την έννοια, φέτος θα κινηθούμε με ανάπτυξη γύρω στο 5,6%, με το δημόσιο χρέος να αποκλιμακώνεται. Του χρόνου η ανάπτυξη προβλέπεται, σε καθεστώς βέβαια εξαιρετικό δύσκολο να κάνει κανείς προβλέψεις, πολλαπλάσια αυτής των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Και ταυτόχρονα, δίπλα από αυτή την αναπτυξιακή αξία, η χώρα έχει καταφέρει να πετύχει τρεις νίκες: ρεκόρ στις εξαγωγές, στις ξένες επενδύσεις και στις τουριστικές εισπράξεις. Με άλλα λόγια, με την πολιτική αυτή κατακτούμε την ευημερία του σήμερα και ταυτόχρονα χτίζουμε τις βάσεις για να είναι η ανάπτυξη αυτή βιώσιμη και να μην ανακοπεί μέσα στην επόμενη δεκαετία, γι’ αυτό και η νέα τετραετία είναι κρίσιμη: θα θωρακίσουμε όσα πετύχαμε επιταχύνοντας προς το μέλλον; ή θα επιστρέψουμε σε λογικές και πρακτικές του παρελθόντος; Το δίλημμα αυτό θα απαντηθεί από τους πολίτες μέσα στο 2023.
Υπό αυτή την έννοια, όμως, έχει νομίζω αξία να δει κανείς και να κάνει έναν απολογισμό ανά τομέα πολιτικής σε σχέση με τις προγραμματικές δηλώσεις, σε σχέση με το τι ειπώθηκε το 2019 παρά το σύνολο των κρίσεων και των προκλήσεων που προέκυψαν στην πορεία, και να δει πώς αυτές υποτιμούνται σε σχέση με το πώς η Κυβέρνηση κινήθηκε. Τόσο επιλύοντας εκκρεμότητες του παρελθόντος όσο και ανταποκρινόμενοι, με πρώτο τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, σε όλες εκείνες τις προκλήσεις που ερχόντουσαν η μία μετά την άλλη: από την Υγειονομική κρίση, την υβριδική κρίση στον Έβρο, στα νησιά, την ενεργειακή κρίση, τον πληθωρισμό.
Και βέβαια πέρα από αυτές τις κρίσεις, πέρα από αυτή την πρωτοφανή πυκνότητα γεγονότων υπήρξε και μία άλλη πυκνότητα γεγονότων η οποία είναι χαρακτηριστική μέσα στον χρόνο. Άλλωστε το λέει και το ρητό ότι “υπάρχουν δεκαετίες που δεν συμβαίνει τίποτα και υπάρχουν εβδομάδες μέσα στις οποίες συμβαίνουν δεκαετίες”. Και σε ό,τι αφορά την τεχνολογική εξέλιξη, ο χρόνος έχει πυκνώσει. Μόνο τις τελευταίες δέκα ημέρες έχουμε τρία γεγονότα:
Τη σύντηξη. Ένα σημαντικό βήμα στις Ηνωμένες Πολιτείες προς αυτόν τον στόχο, της παραγωγής ενέργειας χωρίς αρνητικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Το Base Editing, μία νέα τεχνική επιδιόρθωσης γονιδίων που εξασφάλισε στη Βρετανία τη θεραπεία παιδιού με επιθετικό καρκίνο του αίματος.
Και πάλι στις ΗΠΑ, την ανάδειξη συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης που συνομιλούν με το χρήστη για εκπαιδευτικά θέματα με μεγάλη αξιοπιστία. Και όλα αυτά μέσα σε λίγες ημέρες
Η πυκνότητα δηλαδή αυτή είναι χαρακτηριστική. Και εμείς ειδικά, στον χώρο της ψηφιακής πολιτικής και με τη λογική του απολογισμού, έπρεπε κατά βάση να λύσουμε εκκρεμότητες του παρελθόντος όταν αναλαμβάναμε, τόσο σε ό,τι αφορά τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες όσο και σε ό,τι αφορά των τηλεπικοινωνιακό σύστημα ή τα υπόλοιπα στοιχεία ψηφιακής στρατηγικής της χώρας.
Είναι δεδομένο ότι η πρόοδος αυτή αποτυπώνεται στη δημιουργία της Ενιαίας Πύλης του Δημοσίου (το gov.gr). Συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 2020 όλες οι υπηρεσίες του Δημοσίου σε ένα και μόνο σημείο, ήταν 501 τότε, και σήμερα είναι περίπου 1500, αλλά ο τριπλασιασμός των υπηρεσιών και η συγκέντρωσή τους σε ένα και μόνο σημείο παρήγαγε το εξής αποτέλεσμα: όχι επί τρία στις συναλλαγές αλλά επί 100. Στην πραγματικότητα, ξεκινήσαμε από 8,8 εκατ. ψηφιακές συναλλαγές το 2018 για να πάμε στα 34 το 2019, στα 94 το 2020, στα 567 ψηφιακές συναλλαγές το 2021 και περίπου στο ένα δις. – θα δούμε πού ακριβώς θα κλείσει το νούμερο – φέτος. Αυτές οι ψηφιακές συναλλαγές είναι φυσικές επισκέψεις οι οποίες δεν πραγματοποιούνται. Δηλαδή, ουσιαστικά, είναι ουρές που ο καθένας γλυτώνει από τις δημόσιες υπηρεσίες. Και υπό αυτή την έννοια εάν το διαιρέσει κανείς με τον πληθυσμό μιλάμε για περίπου 100 ουρές που γλύτωσε ο καθένας μας φέτος από όλη αυτή τη στρατηγική του gov.gr και κυρίως τις διαλειτουργικότητες.
Να πω εδώ ότι το πολύ πιο σημαίνον είναι ότι κατά βάση αυτές οι συναλλαγές δεν είναι δικές μας είσοδοι στην υπηρεσία, είναι το ίδιο το Κράτος με τη σύμφωνη γνώμη του πολίτη αντλεί στοιχεία από τα υφιστάμενα συστήματά του ώστε να μη χρειάζεται κάθε φορά ο πολίτης να κάνει τον ιδιότυπο κλητήρα του κράτους. Και να τονίσω ότι σε αυτή την κωδικοποιημένη πρόοδο τεράστιο ρόλο έχουν παίξει τα στελέχη του Δημοσίου, της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας, της ΗΔΙΚΑ, άνθρωποι της Πληροφορικής εντός του Δημοσίου τομέα των οποίων τις δυνατότητες αναδείξαμε, των οποίων το όραμα ανάμεσα σε άλλα και εμείς υποστηρίξαμε και τους αξίζουν πολλά συγχαρητήρια και πολλά μπράβο για όλα όσα έκαναν.
Φυσικά, η πρόοδος δεν έχει μείνει μόνο σε αυτή την προφανή και πρωτοφανή μεταρρύθμιση. Το σύστημα “ΜΙΤΟΣ” αυτή τη στιγμή καταγράφει το σύνολο των διαδικασιών του Δημοσίου τομέα δηλαδή ανασχεδιάζουμε τις διαδικασίες ενώ τις ψηφιοποιούμε. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η γραφειοκρατία στη γέννηση ενός παιδιού, αλλά πολύ σύντομα μέσα στις επόμενες εβδομάδες η ίδρυση ατομικής επιχείρησης θα γίνεται ψηφιακά. Όχι μόνο ψηφιοποιούμε, αλλά και αλλάζουμε τις διαδικασίες. Και αυτό καταγράφεται σε ένα σύστημα που περιλαμβάνει όλα τα γεγονότα στα οποία αλληλεπιδρά ένας πολίτης με το κράτος. Το σύστημα “ΜΙΤΟΣ”, στο πλαίσιο της Εθνικής Πολιτικής διαδικασιών -που φτιάχνεται σε αυτή τη κλίμακα για πρώτη φορά- έχει καταγράψει 2300 διαδικασίες και άλλες 600 θα καταγραφούν εκεί πάρα πολύ σύντομα.
Ταυτόχρονα, δημοπρατούνται τα έργα της Βίβλου του Ψηφιακού Μετασχηματισμού. Εδώ να πω ότι το ενδιαφέρον είναι ότι δεν ακολουθήσαμε μία στρατηγική στα ψηφιακά για το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά ήρθε το Ταμείο Ανάκαμψης να υπηρετήσει μία στρατηγική που υπήρχε και η οποία δεν θα ήταν δυνατόν να είχε υπηρετηθεί σε αυτή την κλίμακα εάν δεν υπήρχε το Ταμείο Ανάκαμψης. Το 20% του Ταμείου Ανάκαμψης σε κάθε χώρα αφορά τα ψηφιακά. Στην Ελλάδα έχουμε κωδικοποιήσει περίπου 440 έργα πληροφορικής τα οποία δημοπρατούνται το ένα μετά το άλλο, έχουν δημοπρατηθεί μόνο από την Κοινωνία της Πληροφορίας 150 μεγάλα έργα τα περασμένα χρόνια. Και βέβαια τα έργα αυτά, το ένα μετά το άλλο έρχονται και αθροίζονται, σωρεύονται για να μπορέσουν να καλύψουν μία σειρά από κενά. Το gov.gr περιλαμβάνει μικρές πλατφόρμες, μικρά έργα, μικρές σημειακές αλλαγές της καθημερινότητας. Όλα τα μεγάλα έργα που δημοπρατούνται όπως ο “φάκελος του ασθενούς” θα έρθουν να καλύψουν δομικά κενά του κράτους και να δημιουργήσουν ένα τελείως διαφορετικό κράτος. Και σε αυτό το πλαίσιο βέβαια, δεν μιλάμε μόνο για το κεντρικό κράτος, έχουν δοθεί 320 εκατομμύρια ευρώ στους 332 Δήμους της χώρας στο πλαίσιο της στρατηγικής των “Έξυπνων Πόλεων”, για να υπηρετηθεί το ψηφιακό όραμα του κάθε δημάρχου, της κάθε δημοτικής αρχής. Και εκεί βλέπουμε ήδη πολύ σημαντική πρόοδο επίσης στο πεδίο. Δεν είναι αυτό το μόνο έργο με το οποίο στηρίζουμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ταυτόχρονα, πάλι μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, τα ΚΕΠ αλλάζουν μορφή, ταυτόχρονα οι ΔΕΥΑ θα ψηφιοποιηθούν και θα αναβαθμιστούν πάλι με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Και βέβαια σε ό,τι αφορά τις τηλεπικοινωνίες καταφέραμε να είμαστε μία από τις τρεις πρώτες χώρες που έκανε τη μετάβαση στα δίκτυα πέμπτης γενιάς, με τον πιο καινοτόμο ίσως τρόπο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενώ σε ό,τι αφορά τη σταθερή τηλεφωνία όπου εκεί είμαστε πραγματικά πίσω, έχουμε καταφέρει και καλύπτουμε το κενό από τα 4,8 εκατ. γραμμές που χρειαζόμαστε – αυτή τη στιγμή είμαστε στο 1,15 εκατ. γραμμές “Fiber to the home” πιστεύοντας ότι μέχρι το 2027 με τις επενδύσεις των παρόχων αλλά και με τη δική μας πρόσθετη στήριξη μέσα από προγράμματα όπως το “Ultra Fast Broadband” θα καλύψουμε το σύνολο της χώρας και στη σταθερή τηλεφωνία και στο σταθερό ίντερνετ.
Ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, δράσεις που είχαν αποτυπωθεί στις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης, προέκυψαν κρίσεις. Με πρώτη την Υγειονομική κρίση. Και εκεί πάλι χρειάστηκε να στήσουμε ίσως ένα από τα πιο αξιόπιστα συστήματα εμβολιασμού στον κόσμο και μάλιστα έγινε πάρα πολύ γρήγορα, έγινε μέσα σε λίγες εβδομάδες. Το σύστημα αυτό, εν τέλει, δημιούργησε πολλαπλά πολλαπλασιαστικά οφέλη σε σχέση με το πώς οι πολίτες – οι ίδιοι – υιοθέτησαν στη πορεία ψηφιακές τεχνολογίες. Και βέβαια, δημιουργεί μία πολύ μεγάλη παρακαταθήκη για τον ψηφιακό φάκελο του ασθενούς. Ήδη, το myHealth είναι διαθέσιμο και μπορεί ο πολίτης να έχει πρόσβαση για πρώτη φορά στα δεδομένα της συνταγογράφησης. Σε λίγες εβδομάδες, εκεί επίσης θα προστεθούν τα αποτελέσματα των ακτινοδιαγνωστικών κέντρων και των δημοσίων νοσοκομείων.
Αναφέρω όλα αυτά και σταχυολογώ όλα αυτά, διότι νομίζω ότι αθροιστικά θεμελιώνουν ότι η ψηφιακή πολιτική είναι σίγουρα μία κοινωνική πολιτική: μειώνει τις ανισότητες, βοηθά τα άτομα με αναπηρία, βοηθά τον απόδημο Έλληνα, τον εργαζόμενο γονιό. Αλλά είναι ταυτόχρονα και μία οικονομική πολιτική και υπάρχουν μελέτης που αυτό έχουν επιδιώξει να το αποδείξουν στο παρελθόν: πώς η ψηφιοποίηση και η μείωση της γραφειοκρατίας συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη. Μία μελέτη του 2006 χαρακτηριστικά – είναι η τελευταία που έχει γίνει από τον ΟΟΣΑ – είχε αποτυπώσει ότι το κόστος της γραφειοκρατίας στην Ελλάδα είναι το 6,8% του ΑΕΠ, ήταν το μεγαλύτερο τότε κράτους-μέλους του ΟΟΣΑ με ένα υψηλό ελληνικό ΑΕΠ τότε. Αυτή τη στιγμή, σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ μετράμε το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής του ενός δις εκατ. ψηφιακών συναλλαγών, και πώς αυτό έρχεται να βοηθήσει στην οικονομία με δεδομένο ότι θα βοηθήσει σίγουρα και τον κρατικό σχεδιασμό και τον ευρύτερο σχεδιασμό και την αρχιτεκτονική του κράτους πηγαίνοντας μπροστά.
Σε αυτό το πλαίσιο επίσης θεμελιώθηκε ότι δεν υπάρχει τεχνολογία χωρίς πολιτική και πολιτική χωρίς τεχνολογία, γιατί χωρίς τεχνολογία – όπως φάνηκε και στον εθνικό εμβολιασμό – δεν μπορούν να υλοποιηθούν αξιόπιστα και γρήγορα οι πολιτικοί στόχοι, και χωρίς πολιτική η τεχνολογία είναι κενό γράμμα, γιατί εάν δεν υπηρετείς την κοινωνία δεν μπορείς πραγματικά να κάνεις τη διαφορά.
Κλείνω κυρίες και κύριοι Βουλευτές με την εξής καταγραφή.
Αυτή είναι μία πορεία κεκτημένο για τη χώρα, για κάθε Ελληνίδα, για κάθε Έλληνα, για κάθε πολίτη, και είναι μία σειρά από επενδύσεις πολιτικές και υποδομές τις οποίες πρέπει να τις διαφυλάξουμε πηγαίνοντας μπροστά και να χτίσουμε ένα πραγματικά διαφορετικό Κράτος. Είναι ίσως μία μη αναμενόμενη αλλαγή. Εάν ρωτούσαμε το 2015 ή το 2018 – οποιαδήποτε ημερομηνία αν πάρουμε – ότι “εάν συμβεί μία πανδημία στη χώρα η Βαυαρία, η Μασαχουσέτη και η Ελλάδα θα κληθούν να φτιάξουν συστήματα εμβολιασμού, ποιο από τα τρία θα δουλέψει;” Κανένας μας δεν θα ψήφιζε την Ελλάδα. Ωστόσο, το καταφέραμε, το κατάφεραν οι Έλληνες μηχανικοί, το κατάφεραν άνθρωποι του Υπουργείου Υγείας, του Στρατού, των συνεργαζόμενων εταιρειών, και αντανακλά τις τεράστιες δυνατότητες των Ελλήνων σε αυτόν τον τομέα. Αυτές τις δυνατότητες πρέπει να τις προφυλάξουμε και να τις απελευθερώσουμε. Και ο τρόπος για να το κάνουμε αυτό είναι να μη φοβηθούμε το μέλλον. Το μέλλον ή το σχεδιάζεις ή το υφίστασαι.
Και θα θυμάμαι για πάντα χαρακτηριστικά την ιστορία εκείνη από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας που τα κλειστά μυαλά της εποχής στο χρησμό του Μαντείου των Δελφών έλεγαν ότι “τα ξύλινα τείχη θα σώσουν την πόλη” και το ερμήνευσαν κυριολεκτικά και αυτοί που κέρδισαν ερμήνευσαν τα τείχη ως πλοία και ανοίχτηκαν.
Αυτό λοιπόν νομίζω πρέπει να κάνουμε σαν χώρα: να ανοιχτούμε. Ο προϋπολογισμός και η ευρύτερη οικονομική πολιτική της κυβέρνησης αντανακλούν αυτές τις προτεραιότητες, αυτές τις αξίες και ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο σας καλώ να τον υπερψηφίσετε.
Σας ευχαριστώ πολύ.